Home

Κοινωνική Οικονομία

Με το βλέμμα στην κοινωνική απελευθέρωση ... || του Π. Ραμαντάνη

Σκέψεις για ένα σύγχρονο Κοινοτισμό, όπως αυτός παρουσιάζεται στο νέο βιβλίο του Γιώργου Κολέμπα*

Αυτοδιαχείρηση, αλληλεγγύη, συνεργατισμός, αμεσοδημοκρατία, ελευθεριακός, «από τα κάτω», κίνημα… λέξεις και όροι που χαρακτηρίζουν, περιγράφουν και δομούν κοινωνικές ομάδες, μικρές ή μεγάλες, κοινωνικούς χώρους, μικρούς ή μεγάλους, κοινωνικά εγχειρήματα, μικρά ή μεγάλα. Τι θα μπορούσε όμως να συνδέσει του παραπάνω όρους και να τους εντάξει σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο κοινωνικών λειτουργιών; Πως δηλαδή θα μπορούσαν να συνυπάρξουν αυτοί οι όροι και παράλληλα να λειτουργούν ως τα δομικά χαρακτηριστικά ενός κοινωνικού μετασχηματισμού, ενός νέου κοινωνικού εγχειρήματος;


Ο Γιώργος Κολέμπας κάνει αυτή τη σύνδεση μέσα από την αναβίωση του πνεύματος του Κοινοτισμού.  Όχι, όμως, με την ανάδειξη μια ξεθωριασμένης εσωστρεφής εικόνας ή με την αναβίωση μιας άυλης και όμορφης κοινωνικής μυθιστορίας με θρησκειολογικά, σχεδόν, χαρακτηριστικά ή ακόμα περισσότερο ως μια «νεοφιλελεύθερη πρόζα», αλλά με σαφή, σύγχρονο, εξωστρεφή και επιστημονική τρόπο, ξεκαθαρίζοντας, μάλιστα, από την αρχή, ότι ο Κοινοτισμός που οραματίζεται περνά μέσα από μια αταξική κοινωνία της ισοκατανομής και της αλληλεγγύης. Η κοινωνική, αλληλέγγυα, συνεργατική οικονομία των αναγκών -και όχι των επιθυμιών-, λέει ο συγγραφέας, μπορεί να διεκδικήσει την ανάδειξή της σε κυρίαρχη οικονομία της μετάβασης σε μια μετακαπιταλιστική κοινοτική οικονομία, ένα σύγχρονο Κοινοτισμό δηλαδή, μόνο μέσα από την εύρεση –κάθε φορά, μιας ισορροπίας μεταξύ των συλλογικών αναγκών και των αναγκών του κάθε μέλους του εγχειρήματος της.
Και συνεχίζει: Η επιτυχία στη διαμόρφωση ενός τρόπου «αυτοδιακυβέρνησης» των συνεργατικών συλλογικοτήτων της, θα την κάνει ελκυστική και στα μάτια μεγαλύτερων κοινωνικών ομάδων, οι οποίες θα μπορούν να οργανώσουν  περαιτέρω αυτοδιακυβερνητικούς κοινωνικούς πειραματισμούς. Αν γίνει αυτό, καταλήγει ο Γιώργος Κολέμπας, τότε η κοινωνική, αλληλέγγυα, συνεργατική οικονομία, από συμπληρωματική προς τον ιδιωτικό και κρατικό τομέα της οικονομίας που είναι σήμερα, θα μπορέσει να ανταγωνιστεί αυτούς τους τομείς και κάποια στιγμή να γίνει κυρίαρχη απέναντί τους.


Ορθώς ο Γιώργος Κολέμπας ρίχνει το βάρος στην πρωταρχική εικόνα μιας συνεργατικής συλλογικότητας. Και μάλιστα για αρκετούς λόγους. Η αυτοδιαχειριστική ικανότητα μιας ομάδας, έστω και μικρής, μπορεί σίγουρα να λειτουργήσει σαν παραδειγματική (όχι μιμητική) εικόνα ενός μεγαλύτερου εγχειρήματος. Έτσι, μια πρωτοβάθμια, κατά κάποιο τρόπο, συλλογικότητα μπορεί να μετασχηματίσει και να εξελίξει, μια κοινωνία διαδικασία ή οποία χωρίς το παράδειγμα κινδυνεύει να μείνει θεωρητικός μύθος και πέσει στην ιστορική λήθη.


Αναφερόμενος στα βασικά χαρακτηριστικά του κοινοτισμού σήμερα, ο συγγραφέας, επικεντρώνει στο αξιακό του σύστημα, στην οικονομική του θεωρία, στην τεχνολογική του εικόνα, στον ανθρώπινο παράγοντα σχετικά με την εργασία, στην πολιτική του θέση και φυσικά στην κινηματική του παρακαταθήκη. Και φυσικά δεν θα μπορούσε να προσεγγίσει καλύτερα τον Κοινοτισμό, ως πολιτική και κοινωνική συνθήκη μετασχηματισμών, χωρίς την χρήση ιστορικών, εξελικτικών και σημερινών παραδειγμάτων, τόσο στον ελληνικό χώρο όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.


Το οικοχωριό Λας Γαβιότας στην ανατολική σαβάνα της Κολομβίας, η ισπανική Μαριναλέντα, το παράδειγμα στ’ Απεράθου, ο ιδιαίτερος κοινοτισμός των ιθαγενών λαών, η Κουρδική δημοκρατική αυτονομία, οι διάσπαρτες οικοκοινότητες και φυσικά το Ζαπατίστικο κίνημα με τις αντιπρωτοποριακή του, και άρα συλλογική, διάσταση, δείχνουν, τουλάχιστον σε μια πρωταρχική φάση, τον δρόμο των κοινωνικών μετασχηματισμών. Την πρώτη εικόνα (αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούμε να μιλάμε για ουσιωδέστερους μετασχηματισμούς) που επιμένει και ο συγγραφέας.


Βέβαια, η πρώτη εικόνα είναι σημαντική αλλά δεν παύει να είναι η πρώτη εικόνα, το παράδειγμα, με μια λέξη. Η συνέχεια προϋποθέτει ευρύτερους μετασχηματισμούς, επαναπροσδιορισμούς των «θέλω» και των «αναγκών», επανεξέταση πολιτικών όρων και θεωριών και ένα ιδιαίτερο μπόλιασμα με την σύγχρονη πραγματικότητα. Ακούγεται δύσκολο και φαίνεται ουτοπικό ένα τέτοιο μονοπάτι, αλλά όπως λέει ο Γιώργος Κολέμπας: Ήρθε ο καιρός, που τα κοινωνικά κινήματα –της απελευθέρωσης της εργασίας, της κοινωνικής, συνεργατικής, αλληλέγγυας οικονομίας, της ριζοσπαστικής οικολογίας και προστασίας του κλίματος, της αποανάπτυξης –τοπικοποίησης, της αυτοδιαχείρησης και της άμεσης δημοκρατίας, του ελευθεριακού κοινοτισμού, των αυτοχθόνων, της γυναικείας απελευθέρωσης, των σημερινών δηλαδή κινημάτων αυτών που αποκαλούμε «από κάτω»– θα χρειαστούν να γίνουν και πολιτικά.
Εν’ κατακλείδι, ο συγγραφέας επιμείνει, και σωστά, στην πολιτική τροχιά ενός τέτοιου εγχειρήματος. Βλέπει πως για να μπορέσουν όλοι αυτοί οι όροι να σταθούν και μετατραπούν σε βάση νέων κοινωνικών μοντέλων, θα πρέπει, όχι απλά να αναβιώσουν το πνεύμα του Κοινοτισμού (σε μια πιο εξελιγμένη μορφή), αλλά θα χρειαστεί να μετατραπούν σε ενιαίο πολιτικό κίνημα μετάβασης από τον καπιταλισμό στις μετακαπιταλιστικές κοινωνίες. Να μετατραπούν, δηλαδή, σ’ ένα κίνημα που θα διαμορφώνει εκείνους τους πολιτικούς όρους της κοινωνικής πλειοψηφίας, των «από κάτω» δηλαδή, που θα δομήσει τα θεμέλια για εγχειρήματα κοινωνικών μετασχηματισμών. Παράλληλα, όμως, θα δημιουργήσει και τις βάσεις για το οριστικό ξεπέρασμα του (δυτικού) καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα θα τελειώσει και τον μύθο του εθνικού κεντρικού κράτους, στάδια που είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία για την μετάβαση σε μια απελευθερωμένη κοινωνία, για την δημιουργία ενός νέου πολιτισμού.
*Κολέμπας Γιώργος, Ο σύγχρονος κοινοτισμός, Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων, Αθήνα, 2015

Χ"Μιχάλη Νταλιάνη 5,
Παλιά Πόλη Χανίων, Κρήτη

28210-52201

info@terraverde-chania.gr

Δεύτερα - Παρασκευή
09:00-21:00
Σάββατο 09:00-14:30
syneleush icon
Ανοιχτή Συνέλευση κάθε πρώτη Τετάρτη του Μήνα
catalog icon

katoikon
fb shop icon

 



AFISA TERRA VERDE


Autokollito

Τελευταίες Δημοσιεύσεις

Ενημερωθείτε για τα νέα μας

Copyright © 2016. All Rights Reserved.