Κείμενα - Ανακοινώσεις
Terra Verde: Ένας λοξός δρόμος για το εμπόριο | Εφημερίδα Εποχή
Συνέντευξη Αλληλέγγυων , Παραγωγών και εργαζομένων στη Εποχή του Σαββάτου για το εγχείρημα μας .
Τους ευχαριστούμε για το αφιέρωμa _________________________________________________
Πώς από ένα παράθυρο δημιουργείται ένας πολυχώρος που ισχυρίζεται ότι είναι μπακάλικο; Η Terra Verde στα Χανιά, ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα, ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια, έχοντας ένα παράθυρο στο στέκι μεταναστών, να πουλά ζαπατίστικους καφέδες, που ανακάλυψαν σε ένα αντιρατσιστικό φεστιβάλ και που εξελίχθησαν «σε ντουλάπι» και από το 2009 σε μπακάλικο. Τώρα είναι ένας μεγάλος χώρος με τη μορφή ΚΟΙΝΣΕΠ, πάντα στην παλιά πόλη.
Πριν από κάποιο καιρό που είχα πάει να ψωνίσω, ακούω μια κυρία την ώρα που πλήρωνε, να λέει «έρχομαι σε σας, γιατί γνωρίζω ότι είστε ηθικοί». Αυτή η κουβέντα με έκανε να αναρωτηθώ και να ψάξω περισσότερο γιατί να την είπε.
Η Terra Verde είναι ένα πολυ-μαγαζί: από τους καφέδες, στα προϊόντα της ΒΙΟΜΕ, στα μέλια, τις κεραλοιφές, τα κρασιά, τσικουδιές, φρούτα και λαχανικά και από τους παραγωγούς των αγροτικών φυλακών της Αγιάς, κρητικές πίτες, τυριά και άλλα. Έγινε και βιβλιοπωλείο ξεκινώντας από το βιβλίο του Πάνου Λάμπρου «Στη χώρα των κλουβιών», της Λ. Καστελίνα «Έρωτες κομμουνιστών», σε αστυνομικά, πολιτικά και άλλα, αλλά κυρίως από μικρούς εκδοτικούς οίκους.
Διοικείται από τη γενική συνέλευση, έχει υπάλληλο με αμοιβή, αλλά στην καθημερινή ζωή εργάζονται και εθελοντές. Η εξέλιξη δεν ήταν εύκολη, είχαν όμως ξεκάθαρους στόχους και στηρίχτηκαν από την τοπική κοινωνία –μεγάλη υποστηρικτική δύναμη.
Στο ερώτημα τι είναι αυτό που τους ενώνει, η απάντηση είναι ότι συχνά τους απασχολεί το ποιος είναι ο κοινός τόπος. Υπάρχουν τρεις διαφορετικές οπτικές: των παραγωγών, των εργαζομένων και των αλληλέγγυων. Και το ζήτημα είναι η ισορροπία μεταξύ αγοράς και κοινωνικής αντίληψης. Πολιτικά τα μέλη είναι από αναρχικοί, οικολόγοι, χίπηδες, αριστεροί κτλ. Οργανώνουν εκδηλώσεις, κύκλους πληροφόρησης, εκπαίδευσης, όπως οι κύκλοι αλληλέγγυας γεωργίας, και είναι κέντρο πληροφόρησης της αλληλέγγυας οικονομίας. Συχνά, η έννοια του έμπορα, τα οικονομικά της επιχείρησης και το πώς ορίζεται η αλληλεγγύη σε αυτό το πλαίσιο, είναι στην ημερήσια διάταξη της συζήτησης τους.
Ρώτησα ένα αλληλέγγυο: «Και πώς τα βρίσκετε;». «Είμαστε με την κοινωνία, αλλά διαφορετικά. Ακολουθούμε έναν λοξό δρόμο και προσπαθούμε να βρούμε τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην κοινωνία και την αγορά, προχωράμε με τις αντιφάσεις μας». Τη στάση αυτή συμπληρώνει και άλλος, λέγοντας: «Γνωρίζουμε ότι δουλεύουμε στα πλαίσια του καπιταλισμού, αλλά έχουμε βάλει τους δικούς μας όρους για τον τρόπο της λειτουργίας μας, μερικοί από μας είμαστε παλιοί, αλλά έχει έρθει και η νέα γενιά και η ομάδα έχει δέσει». Mια άλλη αλληλέγγυα τονίζει τη σημαντικότητα της συλλογικής δουλειάς που αναζήτα το κοινό καλό μέσα από τη συνέλευση.
Ένα από τα προϊόντα που πουλάνε, είναι τα τοπικά κρασιά. Ρώτησα έναν από τους παραγωγούς, τι είναι αυτό που τους ενώνει και παρά τις πιθανές δυσκολίες, επιμένουν σε αυτή την μορφή οργάνωσης, συγκράτησα τις παρακάτω κουβέντες: «Ψάχνουμε άλλους δρόμους από τους γνωστούς, δεν είναι το κέρδος η κινητήρια δύναμη είναι ότι λειτουργούμε ηθικά: εμείς οι παραγωγοί πουλάμε χωρίς ενδιάμεσους, συμμετέχουμε στο ηθικό εμπόριο (fair trade) και αυτό το παράθυρο ανοίγει δυνατότητες ακόμα για εξαγωγές των προϊόντων μας».
Πριν λίγες μέρες οργάνωσαν μια βραδιά δοκιμής κρασιών από 3 περιοχές του νομού, Αποκάρωνα, Καστέλι και Σέλινο, και οι τρεις παραγωγοί είπαν το ίδιο: εμείς είμαστε αμπελουργοί, δεν αγοράζουμε σταφύλια για να πουλήσουμε περισσότερο κρασί, δουλεύουμε τη γη μας και αυτή ό,τι μας δώσει.
Η συζήτηση με ένα νέο μέλος του συνεταιρισμού οδήγησε και σε παράλληλα μονοπάτια, πάντα όμως με οδηγό την ηθική. «Τα προϊόντα που παράγονται είναι πρώτης ποιότητας από πολύ καλά, αγνά υλικά. Ο παραγωγός καθορίζει την τιμή του προϊόντος με μικρό κέρδος της TV. Έτσι προϊόντα αρίστης ποιότητας απευθύνονται σε ευρύτερο κοινό από οικονομικής άποψης. Η συνεργασία με άλλα αντίστοιχα “πειράματα” και η αλληλουποστήριξη είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του των αρχών μας», μου είπε. Ξαναρώτησα τη «νέα» παραγωγό και πρόσφατο μέλος της συνέλευσης: Δεν έχετε δυσκολίες;
Μου απαντά: «Όταν ξεκίνησαν οι πρώτοι, είχαν όνειρα και φαντασία η εξέλιξη να είναι κάπως διαφορετική, αλλά η κοινή επιθυμία της συνύπαρξης παραγωγών, αλληλέγγυων και εργαζόμενων κυριαρχεί και αντιμετωπίζονται τα θέματα που προκύπτουν στην πορεία της ανάπτυξης του “μπακάλικου”».
Το μαγαζί έχει πάρει και τη σφραγίδα της AFZ, δηλαδή ζώνη ελεύθερη από απαρτχάιντ, που σημαίνει δεν θα αγοράσουν προϊόντα που ενδέχεται να έχουν παραχθεί από Παλαιστίνιους, αλλά λόγο του απαρτχάιντ να έχουν σφραγίδα εποίκων. Η ΒΙΟΜΕ έχει γίνει επίσης AFZ!
To ερώτημα που μου δημιούργησε η κυρία περί ηθικής απαντήθηκε. Πέρα από αυτό, όμως, νομίζω ότι αξίζει και μια άλλη ματιά αυτή της κοινότητας. Τα τελευταία χρόνια στον χώρο τουλάχιστον της πρωτογενούς παραγωγής, μετά που κατάρρευσαν και απαξιώθηκαν οι μεγάλοι οι συνεταιρισμοί, κυριαρχούν ατομικές προσπάθειες και με τάση άρνησης της συνεργασίας. Η πρότασή τους για μικρούς συνεταιρισμούς, μακριά από ανταγωνισμούς και η δημιουργία δικτύων μικρών συνεταιριστικών ομάδων, βοηθά στην προσπάθεια να αλλάξει η αντίληψη για τους συνεταιρισμούς.
Τα παιδιά της Terra Verde δείχνουν τον δρόμο της συνεργασίας, του ηθικού εμπορίου και, κυρίως, της κοινοτικής και κοινωνικής αντίληψης, που ίσως είναι η πιο ριζοσπαστική απάντηση στα προβλήματα που γεννά η εποχής μας.